قصه گویی یکی از قدیمی ترین سنت های ما ایرانی هاست. شاید خاطره روزگار خوش جمع شدن دور کرسی و گوش سپردن به داستان های پدربزرگ ومادربزرگ برای بچه های امروزی ناآشنا باشد اما قصه پای ثابت کودکی همه بوده است. حتما تا به حال نام کتاب «قصه های خوب برای بچه های خوب» را شنیده اید. کتابی که آمده بود تا برای کودکان قصه های خوب بگوید اما بزرگ ترها را هم پای داستان هایش نشاند؛ و با گذشت چند دهه از نگارش آن هنوز خواندنی و دلنشین است. اگر می خواهید از این کتاب و قصه گوی مهربان آن «مهدی آذریزدی» بیشتر بدانید، با ما همراه شوید.
کودکی پر فراز و فرود
مهدی آذریزدی در سال 1300 در روستای خرمشاه استان یزد به دنیا آمد. او از هشت سالگی با پدرش در زمین های زراعتی کار می کرد. پدرش که فردی متعصب بود، او را برای تحصیل به مدرسه نفرستاد و وی خواندن و نوشتن را در خانه آموخت. او حتی تا 18 سالگی به طور کامل سواد خواندن و نوشتن نداشت. حدود 20 سالگی به دلیل کمبود کار در روستای محل زندگی اش به یزد رفت. در شهر چیزهای بسیاری آموخت که تا آن موقع نمی دانست و زندگی شسته رفته شهری چنان او را مجذوب خود کرد که تصمیم گرفت همان جا بماند. وی برای تامین هزینه های زندگی ابتدا به بنایی و سپس کار در یک کارگاه جوراب بافی پرداخت. کار در کارگاه جوراب بافی زمینه ساز ورود او به بهشت زندگی اش شد؛ او که از دوران کودکی حسرت داشتن چند جلد کتاب را در دل داشت، از طریق صاحب آن کارگاه به یک کتاب فروشی برای کار معرفی شد. در آن جا این فرصت را یافت تا چندین سال به مطالعه بپردازد و این برایش بسیار لذت بخش بود. یک روز که مشغول مطالعه کتاب «انوار سهیلی» -بازنویسی کتاب کلیله و دمنه به قلم حسین واعظ کاشفی- بود، این فکر به ذهنش رسید که چقدر خوب می شد اگر کسی این قصه ها را به زبان امروزی ساده نویسی کند و این طور ایده نوشتن اولین اثرش «قصه های خوب برای بچه های خوب» شکل گرفت.
قصه های خوب برای بچه های خوب
مهدی آذریزدی اولین نویسنده ای است که در ایران به فکر نوشتن داستان برای کودکان و نوجوانان افتاد به همین دلیل پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران نامیده می شود. کاری که او در کتاب «قصه های خوب برای بچه های خوب» انجام داد، تنها به نفع کودکان نبود بلکه خدمتی در جهت ماندگاری فرهنگ کهن ایرانی نیز بود. او با ساده نویسی داستان های اصیل و قدیمی مثنوی، قابوس نامه، کلیله و دمنه و... به زبان کودکانه باعث شد تا کودکان به این داستان ها علاقه مند شوند. نگارش این کتاب در ابتدا با ترس او از این که مبادا چیز خوبی از کار در نیاید، آغاز شده بود اما خیلی زود به یکی از کتاب های پرفروش آن دوره -و حتی امروز- تبدیل شد و به درخواست انتشاراتی که جلد اول آن را چاپ کرده بود، به هشت جلد رسید.
البته قرار بود این کتاب در 10 جلد منتشر شود اما آذریزدی مجال ادامه آن را پیدا نکرد. او در سال 1342 برای نوشتن کتاب «قصه های خوب برای بچه های خوب» برنده جایزه سازمان جهانی یونسکو شد. محبوبیت این کتاب به حدی رسید که مرزهای ایران را نیز درنوردید و به زبان های اسپانیایی، روسی، ارمنی و چینی ترجمه شد. همچنین از سوی شورای کتاب کودک چند جلد از آثارش به عنوان کتاب برگزیده سال معرفی و وی در سال 1379 به سبب نگاشتن داستان های قرآنی و دینی «خادم قرآن» شناخته شد.
غربت مهدی آذریزدی
مهدی آذریزدی تنها یک نویسنده نبود. او در سال هایی از زندگی اش به عکاسی حرفه ای نیز پرداخت. در بین آثار متعدد وی که بیشتر برای کودکان است دو جلد کتاب خودآموز عکاسی و شطرنج نیز به جای مانده است. معروف ترین آثار وی دوره هشت جلدی «قصه های خوب برای بچه های خوب» و دوره 10 جلدی «قصه های تازه از داستان های کهن» است. بر اساس کتاب «قصه های خوب برای بچه های خوب» یک مجموعه پویانمایی توسط مرکز پویانمایی صبا تولید و پخش شده است. مهدی آذریزدی عمر خود را در تنهایی و بدون زن و فرزند سپری کرد و با همان غربت در 18 تیرماه سال 1388 در تهران درگذشت. به دلیل آثار ارزشمندی که در حوزه ادبیات کودک و نوجوان از او به یادگار مانده، روز درگذشتش به عنوان روز ملی ادبیات کودکان و نوجوانان نام گرفته است. در شهر یزد نیز به همت حوزه هنری استان یزد و با همکاری اداره پست آن شهر، تمبر یادبودی از وی به چاپ رسیده اما با وجود این، او همچنان غریب است.
* درسال 1390 بنیادی که بعد از فوت آذریزدی شکل گرفته بود طرحی برای بنای آرامگاه این نویسنده یزدی پیشنهاد و حتی آن را رسانه ای کرد. اما این طرح هرگز اجرایی نشد او در یک قبرستان محلی در روستای محل تولدش به خاک سپرده شد.
منبع: روزنامه خراسان
